ارتباط بین عوامل محیطی با سن منارک دانش آموزان ۱۴-۱۱ ساله شهر رشت

مقدمه: فرآیند بلوغ در واقع مهمترین حادثه زندگی یک فرد محسوب می­شود و شروع قاعدگی (منارک)، یکی از پدیده­های مهم مراحل بلوغ جنس مؤنث محسوب می­شود، بدون تردید عامل اصلی تعیین کننده­ی زمان شروع بلوغ ژنتیک است. اما به نظر می­رسد عوامل متعددی از جمله عوامل محیطی سن وقوع منارک را تحت تأثیر قرار دهد. هدف: هدف این مطالعه تعیین ارتباط بین سن منارک با عوامل محیطی در دانش آموزان 14-11 ساله شهر رشت می باشد. روش کار: این مطالعه مقطعی از نوع توصیفی – تحلیلی می­باشد. که طی آن 700 دانش آموز دختر مقاطع ابتدایی و اول متوسطه (14-11 ساله) در شهر رشت مورد بررسی قرار گرفتند. روش نمونه گیری به صورت خوشه ای تصادفی دو مرحله ای انجام شد و به صورت خوشه از بین کل مدارس ابتدایی و اول متوسطه دولتی و غیر دولتی با دانش آموزان 11- 14 ساله 30 خوشه (کلاس) و از هر مدرسه یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه محقق ساخته، متر نواری و ترازوی دیجیتالی مارک personal scale بود. جهت بررسی روایی پرسشنامه از روش اعتبار محتوا استفاده گردید. جهت جمع آوری داده ها پرسشنامه در اختیار دانش آموز و والدین وی قرار داده می­شد. داده­ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون­های آماری، تی، مجذور کای و رگرسیون کاکس تجزیه و تحلیل شد. نتایج: نتایج نشان می­دهد میانگین و انحراف معیار سن شروع منارک 051/0±093/12 سال بود. در بررسی عوامل محیطی در دختران قاعده شده بر اساس آزمون آماری تی در تعداد دفعات استفاده از موبایل در طول هفته، مدت زمان استفاده از موبایل در طول روز بر حسب دقیقه، مدت زمان استفاده از رایانه در طول روز بر حسب دقیقه و بر اساس آزمون آماری مجذور کای در استفاده روزانه از موبایل، استفاده روزانه از رایانه و نوع فعالیت ورزشی تفاوت آماری معنادار در وقوع منارک وعدم وقوع منارک وجودداشت(p< 0/05). همچنین نتایج آزمون رگرسیون کاکس نشان داد که تنها متغیرهای تعداد دفعات استفاده از موبایل در طول هفته (055/1 – 002/1 ci، 028/1 = rr) و استفاده روزانه از رایانه (578/1-977/0ci، 242/1=rr) عامل های پیش بینی کننده زمان منارک می باشند(p< 0/05). و هر دوی این فاکتورها شانس وقوع منارک را افزایش می­دهند. بیشترین فر اوانی وقوع منارک در این مطالعه در فصل بهار و کمترین وقوع در زمستان مشاهده شد. نتیجه گیری: نظر به اهمیت آگاهی از سن شروع قاعدگی به عنوان یک شاخص در برنامه ریزی­های بهداشتی و با توجه به اینکه یکی از نیازهای اساسی بهداشت بلوغ و باروری، ارتقای سطح دانش و آگاهی نوجوانان در چارچوب فرهنگ و باورهای مذهبی جامعه و در زمان صحیح است. نتایج این پژوهش می­تواند به مدیران و برنامه­ریزان جهت برگزاری کلاس­های بازآموزی برای مربیان بهداشت مدارس جهت دادن اطلاعات صحیح و به موقع به دانش­آموزان یاری کند و از بروز برخی عملکردهای اشتباه نوجوانان ناشی از اطلاعات نادرست همسالان و یا منابع نامناسب دیگر جلوگیری نماید.